Sarıkaya Ziraat Odası Ziraat mühendislerinden Yüksek Ziraat Mühendisi Soner Arduç; Buğday ve Arpa gibi hububat ürünlerinde üst gübrelemenin nasıl yapılacağı hakkında gazetemize bilgiler verdi. Arduç; Üst gübreleme, kardeşlenme döneminde başlayarak, sapa kalkma dönemine kadar yapılan gübrelemedir. Bu şekilde buğday gübreleme işlemi için yapılacak olan üst gübreleme, yağışı az olan yerlerde sadece bir defa, yağışı yeterli olan ve sulama yapılabilen yerlerde iki defa yapılmalı, aksatmadan uygulamalıdır.
Yağışlı geçen yıllarda verim fazla, uygun gübreleme yapılmazsa protein oranı düşük olur. Çünkü buğday danesinde protein ve nişasta bulunmakta olup yağışlı yıllarda nişasta daha uzun süre ve miktarda danede birikir. Danede ilk biriken besin maddesi proteinler olup proteinler protein ağları oluşturur. Yağışlı geçen yıllarda danede protein oranının düşük kalması, nişastanın daha fazla ve uzun süre danede birikmesi, bitkinin daha uzun süre yeşil kalmasından kaynaklanmaktadır. Proteinin yapı taşı azot olduğundan yağışlı geçen yıllarda danede protein oranını artırmak için üst gübrelemenin parçalar halinde verilmesi ve özellikle başak döneminde azotlu gübre verilmesi gereklidir.
Bugünlerden sonra buğdayda kalitenin ve verimin arttırılması için üst gübreleme oldukça önem arz etmektedir. Protein oranının istenilen seviyede elde edilebilmesi için en önemli faktör azotlu gübrelemedir. Çünkü proteinin yapı taşı azottur. Yetersiz ve zamanında uygulanmayan azot verim, protein ve kalite düşüklüğüne sebebiyet verir. Üst gübreleme bu nedenlerle çok önemlidir.
Azot kolay çözünen ve hareketli bir besin elementidir. Bitki tarafından kullanılamadığında Nitrat şeklinde yıkanarak veya amonyak şeklinde gaz halinde kaybolur. Buğday bitkisinin başlangıçta yavaş olan azot alımı, sapa kalkma döneminde artar, başaklanma döneminde ise en üst düzeye ulaşır. İlk gelişme dönemlerinde aşırı azot; vejetatif gelişmeyi teşvik ederek, soğuğa, kurağa, hastalıklara ve yatmaya hassasiyeti arttırarak verimliliği düşürür. İleri gelişme dönemlerinde ise toprakta yeterli azotun bulunmaması kaliteyi düşürür. Azotun sulu koşullarda, bitkinin azot tüketimine bağlı olarak, parçalar halinde verilmesi verimi ve kaliteyi arttırır.
Buğdayın gelişme dönemlerine göre AZOT alımı;
Çimlenme Kardeşlenme………% 13
Kardeşlenme Sapa kalkma… %11
Sapa kalkma Başak oluşturma.% 60
Başak oluşturma Olgunlaşma…% 16
Başaklanma döneminde uygulanan azot, süt olum döneminde güçlü protein ağları oluşumuna ve süt olum dönemi sonrasında da protein birikimine neden olduğundan, yüksek proteinli tane üretimi sağlar.
Çiftçilerimizin bugünlerde üst gübrelemeye başlamaları gerekmektedir. Gübrelemeyi yağış durumu ve bitkinin gelişme dönemi dikkate alınarak yapılmalıdır. Üst gübrelemede önemli olan husus toprak analiz sonuçlarında verilmesi gereken azot miktarının bitkinin ihtiyaç duyduğu dönemde toprakla buluşturulmasıdır. Üst gübrelemede kuru şartlarda yağışa bağlı olarak bir defada, sulu şartlarda bitkinin azot tüketimine bağlı olarak, parçalar halinde verilmesi verimi ve kaliteyi arttırır.
Kuru şartlarda buğdayın tüketimine göre üstten 10 kğ. Üre veya 13 kğ. %33 AN veya 17 kg %26 CAN kullanılmalıdır. Üre gübresi kullanacakların Nisan ayının ilk haftasına kadar uygulamayı tamamlamaları gereklidir.
Yüksek Ziraat Mühendisi Soner Arduç ayrıca; “Çiftçilerimiz yetiştiricilik konusunda karşılaştıkları her türlü problemlerini Ziraat Odası ve ilçe müdürlüklerimizdeki teknik personelimizle paylaşarak çözümleyebilirler.”diye sözlerine ekledi.
Haber Murat Yakışıklı
