İlçemizde veteriner kliniği işleten Veteriner Hekim Murat AYVERDİ her hafta bir hayvan hastalığı için gazetemize açıklamalar yapıp, ilçemiz hayvan yetiştiricilerini bilgilendiriyor. Veteriner Hekim Murat AYVERDİ bu haftada KOYUN VE KEÇİLERDE GEBELİK TOKSEMİSİNİ anlatıyor.
Gebelik toksemisi, koyun ve keçilerde gebeliğin son dönemlerinde karbonhidrat ve yağ metabolizmasındaki bozukluklara bağlı şekillenen bir metabolizma hastalığıdır. Bu hastalığa dünyanın her yerindeki koyun ve keçi işletmelerinde rastlanmaktadır. Hastalık genellikle gebeliğin son 6 haftasında ikiz ve daha fazla yavru taşıyan hayvanlarda görülür. Koyun ve keçilerde gebelik toksemisi ciddi enerji yetmezliği durumunda ortaya çıkar ve ölümlere yol açması nedeniyle ekonomik öneme sahiptir. Hastalık özellikle gebeliğin geç dönemlerinde şekillenirse öldürücü olabilir. Ölüm olgularının %80’i 2-10 gün içinde gerçekleşir. Özellikle entansif koyun yetiştiriciliğinin yapıldığı yörelerde, koyun ırkına bağlı olmaksızın ortaya çıkmakta ve büyük ekonomik kayıplara neden olmaktadır
Gebelik Toksemisine Neler Sebep olur ?
İkiz veya üçüz kuzuya geçen koyun ve keçilerde, rahimin organlar içindeki hacminin artması sonucunda, işkembenin ve diğer sindirim sistemi organlarının hacmi küçülür. Bu sebepten dolayı hayvan gebeliğin son dönemlerinde yeterli besin maddesi tüketemez. Bununla birlikte doğum mevsiminin kış aylarında denk gelmesi sonucunda meraya bağlı yetiştiricilik yapan işletmeler, koyunlarını iyi besleyemezlerse bu hastalığın oluşma riski artmaktadır. Vücut kondisyonu düşük olan hayvanlar, son 6 haftalık dönemde yeterli düzeyde beslenseler dahi bu hastalığa yakalanma riskleri yine çok fazla olacaktır. Aynı zamanda çok kilolu hayvanlarda yem tüketme isteği azalacağından bu hastalığın görülme ihtimali olacaktır.
Gebelik Toksemisinin Belirtileri
Hastalık belirtileri gebeliğin son 3 haftası içerisinde ortaya çıkabilmektedir. Gebelik toksemisi yaşayan hayvanlarda genellikle dane yem tüketiminde isteksizlik, uzun süreli yatma, amaçsız yürüme, kas seğirmesi veya gerilmesi, dişlerde gıcırdatma, daha ileri aşamada körlük, hareketlerin koordinasyonunda sorunlar, durgunluk, iştahsızlık, diş gıcırdatması, ayakta dururken başını ve vücudunu sabit bir nesneye dayama, yavru atma, koma ve ölüm şeklinde belirtiler görülebilmektedir.
Gebelik Toksemisinde Korunma Yolları
Hayvanların kondisyonu aşım döneminden itibaren takip edilmeli, zayıf olanlar ayrı bir grup olarak yemlenmelidir. Tüm hayvanların yeterli yemlik alanına sahip olduğundan emin olunmalıdır. Gebeliğin son 5-6 haftasına giren koyunlar ve keçilerin vücut kondüsyon 2,5’in altında olmayacak şekilde bir yemleme uygulanmalıdır. Gebe hayvanların aşırı yağlanmalarına izin verilmemelidir. İkiz veya çoğuz yavru taşıyan gebelere kolay sindirilebilir kaba yemler yanında istenen doğum ağırlığı ve yaşama gücüne sahip yavruların gelişimine desteklemek ve doğum sonrası yeterli kolostrum ve süt üretimine teşvik etmek amacıyla bir miktar kesif yem de mutlaka verilmelidir. Ani yem değişimlerinden uzak durulmalı, yeni verilecek yem miktarı kademeli olarak artırılarak hayvanların bu yeme adapte olmaları sağlanmalıdır.
